Na Covid-19; hoe dan verder?

Wat zegt het Corona virus ons?

Naast alle statistieken van het aantal besmettingen, aantal doden, de diverse scenario’s, de vele artikelen over de menselijke en economische gevolgen en de vele opinies van de deskundigen, laten recente filmpjes op YouTube genaamd ‘The Letter’ en A Letter From The Pandemic dat ons indringend zien.

Het corona virus is volgens mij een stevige ‘reset’ van de maatschappij en mensheid. Misschien is het wel het laatste zetje voor de noodzakelijke transitie naar een betere wereld. Er is nu echt sprake van een grote ‘sence of urgency’. Iedereen is er nu wel van doordrongen dat verandering noodzakelijk is en dat het zo niet verder kan.

We leven in een kapitalistische prestatiemaatschappij waarin alles moet blijven groeien en mensen altijd aan staan. ‘Onze tijd wordt ten diepste gekenmerkt door onzekerheid en twijfel. Het is een tijd vol kansen, maar ook risico’s’. Aldus Joep Dohmen, emeritus hoogleraar Universiteit voor Humanistiek. ‘We verkeren in een maatschappij, waarin fundamentele onzekerheid heerst over de vraag in wat voor wereld wij leven, welke kansen er liggen, welke gevaren ons bedreigen, of wij moeten ingrijpen en zo ja, hoe en wanneer? Welke levenshouding of levensstijl moeten wij laat moderne mensen tegenover deze onzekere omstandigheden ontwikkelen? En hoe doen wij dat?” Volgens de Vlaamse psychiaters Dirk de Wachter en Paul Verhaeghe zijn we zelfs geobsedeerd door geluk, en ligt er in onze tijd een taboe op ongelukkig zijn. Er is een soort collectieve waanzin om steeds meer, harder en beter te doen.

Volgens Prof Jan Rotmans (artikel ”En toch heeft Michael Moore een punt met Planet of the Humans”; Trouw, 8 Mei 2020) is de kern van het probleem dat wij continue willen blijven groeien. ‘Meer economische groei betekent meer produceren en consumeren en dat kost energie, grondstoffen, materialen, water en ruimte. En dat legt een steeds groter beslag op de natuur. Dat zijn we weliswaar schoner gaan doen door elke economische productie-eenheid koolstof armer te maken. Echter, dit wordt tenietgedaan door de voortdurende groei van het volume aan goederen en diensten. Anders gesteld, er is dus sprake van relatieve ontkoppeling, maar nog niet van absolute ontkoppeling. Wij groeien dus nog steeds ten koste van de natuur, wij lenen van de aarde maar betalen niet terug’.

Er zijn de afgelopen tijd veel artikelen in de media verschenen die de sence of urgency van de corona crisis vergroten, die de oorzaken duiden of een nieuwe toekomst (visie) schetsen.

• Het coronavirus wijst ons de weg naar een radicale herziening van onze manier van leven. (Volkskrant 22 maart 2020 - Bert Wagendorp)

• ‘The world after coronavirus’. This storm will pass. But the choices we make now could change our lives for years to come. Humankind is now facing a global crisis. Perhaps the biggest crisis of our generation. The decisions people and governments take in the next few weeks will probably shape the world for years to come. (Y. Harari. The Financial Times, 20 maart 2020))

• ‘Stakeholder companies understand that a global health emergency such as COVID-19 requires all societal actors to temporarily reorient themselves to the emergency response needed, and they have the agility and preparedness to do so. That is not a coincidence. They are the same companies that optimized for long-term prosperity, and cultivated shareholder capitalism. During these times, and when this is all over, we must support such companies. They represent the economic model that will make us survive today, but thrive again tomorrow’. (Prof. K. Schwab - WEF)

• ‘Epidemiological transition theory has focused mostly on the effects of demographic and socioeconomic transitions on well-known preventable infections and a shift from infectious diseases to non-communicable diseases. However, it has become clear that current demographic transitions—driven by population growth, rapid urbanization, deforestation, globalization of travel and trade, climate change and political instability—also have fundamental effects on the dynamics of infectious diseases that are more difficult to predict'. A new twenty-first century science for effective epidemic response. (Juliet Bedford, Jeremy Farrar, Nature 130–136 / 2019)

• Transforming our economic system will not be an easy task. Gradually adapting the existing system is not enough. Radical change (transformation) is required, yet in an evolutionary process. Such a change encompasses a redefinition of progress, a revaluation of the way we live, cooperate and communicate, and a redesign of our economy. We should change policies to restore capitalism and make it purposeful, in line with our world goals as articulated in the SDGs’. (Strategy insights, 25 February 2020 by Triodos Investment Management)

Een duidelijk voorbeeld van wat de corona crisis ons ‘economisch’ laat zien is het artikel van Emy Demkes van de correspondent: ‘Jij kunt nu niet shoppen. En miljoenen kledingarbeiders niet werken’. Wat er gebeurt als de wereld massaal stopt met het kopen van nieuwe kleren?

De hoofdeconome van het IMF, Gita Gopinath zegt er in haar voorwoord van de World Economic Outlook (April 2020) het volgende over. ‘It is very likely that this year the global economy will experience its worst recession since the Great Depression, surpassing that seen during the global financial crisis a decade ago. The Great Lockdown, as one might call it, is projected to shrink global growth dramatically’. ‘A partial recovery is projected for 2021, with above trend growth rates, but the level of GDP will remain below the pre-virus trend, with considerable uncertainty about the strength of the rebound. Much worse growth outcomes are possible and maybe even likely. This would follow if the pandemic and containment measures last longer, emerging and developing economies are even more severely hit, tight financial conditions persist, or if widespread scarring effects emerge due to firm closures and extended unemployment’. ‘This crisis will need to be dealt with in two phases: a phase of containment and stabilization followed by the recovery phase. In both phases public health and economic policies have crucial roles to play.’

Corona verandert onze kijk op de wereld en onszelf. ‘We staan op een kruispunt’ volgens de Britse econoom Ian Goldin (Volkskrant 20 maart 2020 - Peter Giesen).

Laten we hopen maar vooral met z’n allen onze stinkende best doen om de juiste keuzes te maken en de enige juiste afslag te nemen!

Ik doe zeker mee, het zal niet makkelijk zijn…..